Problem Neydi?

Öğrencilerin içinde oldukları gruba uyum sağlama ve sorun çözme yöntemi olarak şiddete başvurmaları sadece okul ikliminde değil, mahalle, sokak ve pek çok yerde karşımıza çıkıyor. Şiddetin toplum tarafından sürekli olarak meşrulaştırılması, öğrencilerin şiddeti adil bir çözüm yolu olarak görmelerine neden oluyor.  Peki “Öğrencilerin adalet anlayışını güçlendirerek, şiddetin farkına varmalarını nasıl sağlarız?

Çözüm

Tasarım Odaklı Düşünme metodolojisinin uygulandığı problem çözme sürecinde; okullarda artan akran şiddetinin en önemli etmenlerinden birinin de adalet ve eşitlik kavramlarının öğrenciler tarafından içselleştirilememesi olduğu ortaya çıktı. Çocukların, adalet ve eşitlik anlayışlarını güçlendirerek şiddetin meşru bir çözüm olmadığını fark etmeleri amaçlandı. Öğrencilerin, eşitlik ve adalet anlayışlarını güçlendirebilmek, bu kavramları sorgulamalarını teşvik edebilmek ve akran şiddetinin önüne geçebilmek için “Pandora’nın Kutusu” etkinliği geliştirildi.

Bu etkinlikte, sınıfa bir adet şeffaf kutu yerleştirilir ve hafta boyunca öğrencilerin şahit oldukları veya deneyimledikleri çeşitli durumları yazıp kutuya atmaları söylenir. Adil olarak değerlendirdikleri durumları yeşil kağıtlara, haksızlık olarak gördükleri durumları ise turuncu kağıtlara yazmaları istenir. Öğretmen her haftanın sonunda kutuyu açarak yazılanları değerlendirir. Öğrencilerin, bu kağıtları panolara gruplandırarak asmasını ister. Paylaşılan durumların adalet çerçevesinde doğru değerlendirip değerlendirilmediği üzerine öğrencilerle tartışma yürütebilir. Sonunda, öğretmen haksız panosunda yer alan durumların düzeltilmesi ve adalet sağlanması için ne yapılabileceği üzerine öğrencilerle sohbet eder. Bu sohbette, şiddetin adalet sağlamak için bir araç olarak kullanılamayacağı üzerine vurgu yapılır.

Etkisi

Bu süreçte öğrencilerin, adalet ve eşitlik kavramlarını daha iyi ayırt edebildiği, bu kavramları daha çok içselleştirdikleri ve birbirleriyle olan ilişkilerinde şiddete daha az yöneldikleri gözlemlendi. Bunun yanı sıra, öğrenciler hak, haksızlık, adalet, eşitlik ve şiddet türleri gibi konularda bilgi sahibi oldular.

Bu çözüm; paylaşılan iyi örneklerden biri olup ayrıca 15. Eğitimde İyi Örnekler Konferansı Öğretmen Ağı özel oturumlarında kendine yer bulan çalışmalardan bir tanesidir.

Çözüm Okullarda Nasıl Uygulanır?

Çözüm, her branştan öğretmenden tarafından tüm kademelerde uygulanabilir. Çözüm, okulun koşulları, müfredat ya da öğrencilerin ihtiyaçları gözetilerek, uygulanacak eğitim ortamına uyarlanabilir. Uygulama sürecinde Yaratıcı Problem Çözme becerisi ve Tasarım Odaklı Düşünme (TOD) metodolojisi ile ilgili ihtiyaç duyulan bilgilere, www.yaraticiproblemcozme.org adresinden ulaşılabilir. Her çözüm, uygulanıp farklı öğrencilerle buluştukça gelişmeye ve zenginleşmeye açıktır. Çözümü uygulama sürecinde edindiğiniz deneyimleri ve çözümün gelişmeye açık yönlerine dair önerilerinizi info@ogretmenagi.org adresine gönderebilirsiniz. Çözümle ilgili sosyal medya paylaşımlarınızda #DeğişimOkulda hashtagini kullanarak ve Öğretmen Ağı hesabını etiketleyerek, çözümün yaygınlaşmasına katkı sunabilirsiniz. Öğretmen Ağı Yaratıcı Problem Çözme Programı ile ilgili güncel gelişmelerin paylaşıldığı Facebook Grubu'na buraya tıklayarak üye olabilirsiniz. 

Etkinliği Geliştirenler

Duygu Aydoğan (Sınıf öğretmeni), Şahin Çevik (Sınıf öğretmeni), Mevlüt Kulaberoğlu (Sınıf öğretmeni), Rabia Cerf (Sosyal Bilgiler öğretmeni), Özlem Karaeş (Sınıf öğretmeni)