Problem Neydi?

Öğrenciler, merak ettikleri soruları sormak için yargılanmadan karşılık buldukları ve daha fazlasını sormaları için teşvik edildikleri bir ortamı okullarda bulamıyorlar. Öğrenciler için merak, görünür olmayan, teşvik edilmeyen ve olumlu sonuçlar doğurmayan bir kavram haline geliyor. Bu durum, öğrencilerin öğrenmeye duydukları merakı ve soru sorma arzularını köreltiyor. Peki, “Merakın olumlu sonuçlarını nasıl görünür kılabiliriz?”

Çözüm

Tasarım Odaklı Düşünme metodolojisinin uygulandığı problem çözme sürecinde, öğrenme merakının önündeki en büyük engellerden birinin öğrencilerin soru sormasının teşvik edilmemesi ve alan tanınmaması olduğu gözlemlendi. Merak, toplumda olumsuz sonuçları ile anılıyor; “başını derde sokma” riski ile özdeşleştiriliyor. Güven ihtiyacı, merak ihtiyacının önünde geliyor. Öğrencilerin merak duygusunu ve soru sorma alışkanlığını geliştirmek amacıyla, tüm okula açık ve anonim bir soru sorma yönteminin kullanıldığı, “Meraklılar Çarşısı” etkinliği geliştirildi.

Bu etkinlikte, öğretmen ve seçtiği bir grup öğrenci tarafından okulun içindeki boş bir alana "çarşı" görünümlü bir pano hazırlanır. Bu panoda, etkinlik yönergesinin, ufak not kağıtlarının ve renkli kalemlerin tutturulduğu bir bölüm oluşturulur. Pano bir çizgi ile ikiye bölünür; bir tarafına “merak ediyorum” diğer tarafına ise “biliyorum” başlıkları yazılır. “Meraklılar Çarşısı” hazırlandıktan sonra şarkı, müzik gibi eğlenceli ve ilgi çekici yöntemlerle tüm okula duyurulur.  Öğrenciler ve isteyen herkes, anonim bir şekilde merak ettikleri soruları panonun “merak ediyorum” yazan tarafına asarlar. Eğer “merak ediyorum” tarafına asılmış ve bildikleri sorular varsa; o soru kağıdını alıp cevabını altına yazarak, kağıdı panonun “biliyorum” tarafına geçirirler. Öğretmen, düzenli aralıklarla çarşıya uğrar. Soruları ve cevapları okur. Tatmin edici veya yaratıcı bulduğu cevaplara yıldız verip öğrencilere yeni sorular sorduracak ve devamını getirmelerini teşvik edecek geri bildirim notları yazar. Derlenen soru ve cevaplar sınıfta paylaşılabilir, okulda duyurulabilir ya da dijital ortamda paylaşılabilir. Öğretmen tarafından belirlenen aralıklarla, öğrencilerden ve öğretmenlerden etkinliğe dair geri bildirim alınır. Öğrenci, merak edilen bir konu veya merak ettiği sorusu hakkında araştırma yaparak sunum hazırlar. Velilere de açık bir toplantı ile merak edilenler hakkında hazırlanan sunum gerçekleştirilir.   

Etkisi

Bu süreçte, öğrencilerin soru sorma sıklığında ve çeşitliliğinde artış gözlemlendi. Öğrenciler, birbirlerinin fikirlerinden ilham aldılar ve beslendiler. Okul genelinde ise merak duygusuna yönelik olumlu bir tutum oluştuğu gözlemlendi.

Çözüm Okullarda Nasıl Uygulanır?

Çözüm, her branştan öğretmenden tarafından tüm kademelerde uygulanabilir. Çözüm, okulun koşulları, müfredat ya da öğrencilerin ihtiyaçları gözetilerek, uygulanacak eğitim ortamına uyarlanabilir. Uygulama sürecinde Yaratıcı Problem Çözme becerisi ve Tasarım Odaklı Düşünme (TOD) metodolojisi ile ilgili ihtiyaç duyulan bilgilere, www.yaraticiproblemcozme.org adresinden ulaşılabilir. Her çözüm, uygulanıp farklı öğrencilerle buluştukça gelişmeye ve zenginleşmeye açıktır. Çözümü uygulama sürecinde edindiğiniz deneyimleri ve çözümün gelişmeye açık yönlerine dair önerilerinizi info@ogretmenagi.org adresine gönderebilirsiniz. Çözümle ilgili sosyal medya paylaşımlarınızda #DeğişimOkulda hashtagini kullanarak ve Öğretmen Ağı hesabını etiketleyerek, çözümün yaygınlaşmasına katkı sunabilirsiniz. Öğretmen Ağı Yaratıcı Problem Çözme Programı ile ilgili güncel gelişmelerin paylaşıldığı Facebook Grubu'na buraya tıklayarak üye olabilirsiniz. 

Etkinliği Geliştirenler

Esra Ökti (Sınıf Öğretmeni), Meriç Dönmez (Okul Psikolojik Danışmanı), Pınar Göcen (Türkçe Öğretmeni), Özlem Ünal (Fen Bilgisi Öğretmeni), Derya Gürel (İngilizce Öğretmeni)