Ara Tatili Verimli Geçirin: Dijital Okuryazarlık İçin Dört Madde

Yazar: Ali Osman Arabacı, Teyit

Bu dönemin ara tatili 21 Ocak’ta başladı ve milyonlarca öğrenci iki haftalık dinlenme periyoduna girdi. Elbette veliler de biraz olsun bir nefes alma fırsatı yakaladı.

Çocukken aramızda “15 tatil” olarak bahsettiğimiz bu zaman dilimini ben de dört gözle beklerdim. Tatilde yapacaklarımı listelerken işim kısa sürerdi çünkü listemde sadece oynamayı planladığım video oyunları yer alırdı. Kötü sayılmayacak bir karne aslında saatlerce bilgisayar başından kalmayacak olmamın da sigortasıydı. Böylece 15 gün boyunca efsane oyun Age Of Empires’da fethedeceğim toprakları ve herkesten önce keşfedeceğim kıtaları düşünür dururdum.

Teyit bünyesinde Mayıs 2021’den beri velilerde dijital medya okuryazarlığını güçlendirmeyi amaçlayan aylık e-posta bülteni Dijital Veli’yi çıkarıyoruz. Benim çocukluğumdan bu zamana dijital dünyayla olan iletişimimiz çok değişti, peki çocuk ve veliler ara tatili nasıl daha verimli geçirebilir dersiniz?

• Dijital güvenliğe odaklanmak

“Önce güvenlik” şiarıyla Dijital Veli’de ilk işlediğimiz konulardan birisi dijital güvenlik meselesiydi. Bu ara tatil kendiniz ve ilgilendiğiniz çocukların dijital güvenlik prosedürlerini yeniden hatırlaması için bir fırsat olabilir. Kullandığınız e-postanın internette sızdırılıp sızdırılmadığını kontrol edebilir, şifrelerinizin güvenli olup olmadığını test edebilir ya da daha güçlü şifreler üretmek için burayı kullanabilirsiniz. Sizin ve çocuklarınızın hesaplarında ek bir koruma bariyeri oluşturmak için hesaplarınızın iki faktörlü doğrulama özelliğini aktif etmeyi de unutmayın.

• Gizliliği hatırlamak

Dijital mahremiyet de dijital güvenlik kadar önemli bir diğer konu. Aslında ikisi beraber ayrılmaz bir bütün diyebiliriz. Neredeyse bütün veliler çocuklarının gerçek hayattaki üç arkadaşını sayabilir. Peki onların hangi sosyal medya mecralarını kullandığını da sayabilir mi? Okuduğunuz bu soru aslında konunun kilit noktası. Veliler olarak çocukların internette bıraktığı izlerin farkında olmalarını sağlamak bizim görevimiz. Örneğin, 13 ila 17 yaş arasındaki ABD’li ergenlerin yüzde 39’u sonradan pişman oldukları bir şeyi sanal ortamda yayınladıklarını itiraf etmiş.

Veliler bu konuyla alakalı olarak Facebook’un ebeveyn portalına göz atabilir, Twitter ve TikTok’un gizlilik ayarlarını düzenleyebilir, YouTube’un gizlilik ayarlarına göz attıktan sonra çocuklarınız için uygun olmayan reklamları fark ederseniz buradan bildirim oluşturabilirsiniz.

Teyit geçtiğimiz yıl, dijital güvenlik ve gizlilik üzerine çalışmalar yapan Data Detox Kit’in gençlerin kullandıkları araçlar hakkında daha çok söz sahibi olmaları için hazırladığı aktivite kitabını Türkçeleştirdi. Bir göz atın derim!

• Dengeyi kurmak

Video oyunları hakkında kendi çocukluğumdan verdiğim örnekle o zamanlar dijital denge meselesinden bir hayli uzak olduğumun altını çizmek istedim. Ekran sürelerinin velileri kaygılandıran konuların başında geldiğini biliyorum. Bu kaygının tatillerde tavan yapması da normal. Uzmanlar tatil dönemlerinde çocukların ekran sürelerinin 6 saate varan artışlar yaşadığını tespit etmiş.

En azından tatil boyunca ekran sürelerini azaltmak için onlarla “denge anlaşmaları” yapmak iyi bir fikir olabilir. Böylece ekran sürelerinin yanına hareket ve sosyallik gibi enstrümanları ekleyip, çocukların gözünde tatillerini sabote eden bireyler olarak da görünmemiş oluruz.

• Kaynaklara kulak vermek

Bu ara tatili fırsat bilip okuma listelerinize alandaki kaynakları dahil edebilirsiniz. Mahmut Yay’dan Dijital Ebeveynlik, Kemal Sayar ve Sezin Benli’den Dijital Çocuk, Kristy Goodwin’den Dijital Dünyada Çocuk Büyütmek başlangıç için işinizi görecektir.

Daha fazlası ve ileri okumalar için Dijital Veli’ye buradan abone olabilirsiniz.

Herkese iyi tatiller.