Problem Neydi?

Öğrencilerin bir gruba dahil olma durumları sosyal kabullerinde en belirleyici faktörlerden biri. Bir gruba dahil olamayan öğrenciler ve dahil olan öğrenciler arasında görünmez bir güç dengesi oluşuyor ve öğrenciler; bir güçsüzün varlığını gördüğünde kendilerini güçlü hissediyor. Bu sebeple her grup kendi "güçsüz"ünü yaratıyor. Peki “Okullarımızda, her öğrencinin bir başkasının güçsüzlüğüne ihtiyaç duymadan kendini güçlü hissedebileceği alanları nasıl yaratabiliriz?”

Çözüm

Tasarım Odaklı Düşünme metodolojisinin uygulandığı problem çözme sürecinde, okullarda şahit olduğumuz küçümseme, dışlama, psikolojik yıpratma gibi ilişkisel şiddet olaylarının aslında okuldaki paydaşlar (öğretmen, idareci, veli, öğrenci vb.) arasındaki sağlıksız güç dengeleri olduğu gözlemlendi. Sağlıklı bir güç dengesini oluşturmak, hiyerarşiyi yıkmak için geliştirilen çözümlerden biri olan “Sandviçini Nasıl Seversin?” etkinliği birine bir şey hazırlama ve ortak, insani bir konu üzerine konuşarak diyalog geliştirme pratiklerini kullanarak güç dengesini yıkmayı hedeflemektedir.

Ortalama bir ders saati sürebilecek olan etkinlik, çeşitli zamanlarda tekrar edilebilir. Bir okulda “güçlü” ve “güçsüz” pozisyonlar edinmiş kişiler tespit edilir. İkişerli olarak eşleştirilir. İki öğrenci veya bir öğrenci bir öğretmen eşleşmeleri yapılabilir. Bu iki kişi arasında bir buluşma düzenlenir. Bir araya geldiklerinde önce birbirlerine içinde ne olmasını istediklerini sorarak, çeşitli malzemelerden birer sandviç hazırlamaları istenir. Devamında, sandviçlerini yerken birbirlerine isimlerinin konma hikayesini anlatmaları istenir. Egzersizin sonunda, kişiler, birbirleri hakkında iyi birer kanaatini veya yeni öğrendikleri bir şeyi, birer yapışkanlı kağıda yazarak duvar şeklinde görünen bir panoya asar. Egzersizi yapanlar çoğaldıkça bu duvar da dolar ve okulun yeni yapısını görünür hale getirir.

Etkisi

Bu süreçte kişiler arasında sağlıksız güç dengesinin kırıldığı ve olumlu ilişkilerin güçlendiği gözlemlendi. Okul içerisinde birbirlerine zorbalık eden öğrencilerin, birbirlerini daha yakından tanımasına imkan tanıyan egzersiz sonrasında, ilişkisel şiddet gözle görülür oranda azaldı.

Çözüm Okullarda Nasıl Uygulanır?

Çözüm, her branştan öğretmenden tarafından tüm kademelerde uygulanabilir. Çözüm, okulun koşulları, müfredat ya da öğrencilerin ihtiyaçları gözetilerek, uygulanacak eğitim ortamına uyarlanabilir. Uygulama sürecinde Yaratıcı Problem Çözme becerisi ve Tasarım Odaklı Düşünme (TOD) metodolojisi ile ilgili ihtiyaç duyulan bilgilere, www.yaraticiproblemcozme.org adresinden ulaşılabilir. Her çözüm, uygulanıp farklı öğrencilerle buluştukça gelişmeye ve zenginleşmeye açıktır. Çözümü uygulama sürecinde edindiğiniz deneyimleri ve çözümün gelişmeye açık yönlerine dair önerilerinizi info@ogretmenagi.org adresine gönderebilirsiniz. Çözümle ilgili sosyal medya paylaşımlarınızda #DeğişimOkulda hashtagini kullanarak ve Öğretmen Ağı hesabını etiketleyerek, çözümün yaygınlaşmasına katkı sunabilirsiniz. Öğretmen Ağı Yaratıcı Problem Çözme Programı ile ilgili güncel gelişmelerin paylaşıldığı Facebook Grubu'na buraya tıklayarak üye olabilirsiniz. 

Etkinliği Geliştirenler

Birkan Bekar (Sınıf öğretmeni), Gülnaz Bekar (Sınıf öğretmeni), Havva Bilgin (İngilizce öğretmeni), Neriman Göktekin (Resim öğretmeni), Sibel Yasin (Müzik öğretmeni), Ömer Faruk Turan (Sınıf öğretmeni)