Problem Neydi?

Çocuklar, sosyal kabul ihtiyaçları ve içinde bulundukları çevreden dışlanma kaygısı sebebiyle fikirlerini, görüşlerini, duygularını yeterince ifade edebilecekleri alanları bulamayabilirler. İfade alanları daraldıkça ve kendilerini baskıladıkça ifadelerinin dışavurumu olarak akran zorbalığı karşımıza çıkabilir. Peki, çocukların yaşadıkları sorunlar karşısında kendilerini ifade edebilecekleri güvenli ortamları nasıl sağlayabiliriz?

Çözüm 

 Tasarım Odaklı Düşünme metodolojisinin kullanıldığı problem çözme süecinde öğretmenler, sınıf ortamlarında akran zorbalığının gün geçtikçe arttığını gözlemledi. Bu sorunu derinlemesine görüşmeler ve gözlemler doğrultusunda çocuklara güvende hissettikleri ifade alanları yaratan “Askıya Attım Fark Yarattım” yaratıcı çözümü ile azaltmayı hedefledi.

Öğretmen çözüm sürecine başlarken çocukların hazır bulunuşluğunu artırmak için duygu farkındalığı ve akran zorbalığı hakkında Psikolojik Danışman ve Rehber Öğretmenlerin de işbirliğiyle ders içerikleri hazırlayabilir. Ardından öğretmen, çocuklara “Askıya Attım Fark Yarattım” etkinliğini gerçekleştireceklerini açıklar. Etkinlik için bir terazi veya iki ucunda kutu veya zarf olan bir askı çocukların katılımıyla veya öğretmen tarafından oluşturulur. Askının bir ucunda kırmızı; diğer ucunda yeşil bir kefe yer alır. Çocuklardan gün içinde yaşadıkları durumu veya duyguyu bir kağıda yazmaları istenir. Yazdıkları durumların ve duyguların olumlu olduklarını düşünüyorlarsa bunları yeşil zarfa yerleştirip, terazinin yeşil kefesine bir adet yeşil küp atarlar. Yazdıkları durumların ve duyguların olumsuz olduklarını düşünüyorlarsa notlarını kırmızı zarfa yerleştirip, terazinin kırmızı kefesine bir adet kırmızı küp atarlar.

Kefelere atılan küpler ile sınıfın gün içindeki duygu yoğunluğu görselleştirilmiş olur. Gün sonunda, öncelikle kırmızı zarftaki olumsuz durumlar paylaşım çemberinde, öğretmen tarafından kontrollü bir şekilde okunarak paylaşılır. Her paylaşılan kağıt için sınıftan çözüm önerileri istenir. Çemberin devamında yeşil zarftaki olumlu düşünceler sırayla okunur ve olumlu düşüncelerin sona bırakılmasıyla sınıf üzerinde olumlu bir duygu bırakılarak ayrılınır. Etkinlik sonrasında, çocuklarla birlikte “Etkinlik size hangi duyguları hissettirdi; size neler düşündürdü?” vb. sorular sorularak geribildirim ve değerlendirme alınabilir.

Hedeflenen Etki

Anonim olarak yapılan paylaşımlar, çocukların kendilerini daha iyi ifade edebilmelerine olanak sağladı. Askı ile çözümü görselleştirmek ve dokunsallaştırmak, sınıfın duygu durumunun daha net gözlenmesini somutlaştırdı. Çocukların yaşadıkları olumsuzluklar ile baş etmeleri için sınıfça düşünmek, çocukların empati becerilerinin gelişmesini sağladı. Çocukların yaşadığı sorunlara getirilen farklı önerileri değerlendirmekçözüme giden yeni yolların belirlenebilmesine olanak sağladı. Benzer duygu ve düşüncelerinin olduğu görülerek sınıfa aidiyet arttı.

Çözüm Nasıl Uygulanır?

Çözüm, her branştan öğretmenden tarafından tüm kademelerde uygulanabilir. Çözüm, okulun koşulları, müfredat ya da öğrencilerin ihtiyaçları gözetilerek, uygulanacak eğitim ortamına uyarlanabilir. Uygulama sürecinde Yaratıcı Problem Çözme becerisi ve Tasarım Odaklı Düşünme (TOD) metodolojisi ile ilgili ihtiyaç duyulan bilgilere, www.yaraticiproblemcozme.org adresinden ulaşılabilir. Her çözüm, uygulanıp farklı öğrencilerle buluştukça gelişmeye ve zenginleşmeye açıktır. Çözümü uygulama sürecinde edindiğiniz deneyimleri ve çözümün gelişmeye açık yönlerine dair önerilerinizi info@ogretmenagi.org adresine gönderebilirsiniz. Çözümle ilgili sosyal medya paylaşımlarınızda #DeğişimOkulda hashtagini kullanarak ve Öğretmen Ağı hesabını etiketleyerek, çözümün yaygınlaşmasına katkı sunabilirsiniz. Öğretmen Ağı Yaratıcı Problem Çözme Programı ile ilgili güncel gelişmelerin paylaşıldığı Facebook Grubu'na buraya tıklayarak üye olabilirsiniz. Kitapçıkta yer alan atölye ve etkinlikleri uyguladıktan sonra buradaki formu doldurarak geri bildirimlerinizi iletirseniz çözümleri birlikte geliştirebiliriz.

Etkinliği Geliştirenler

Besime Büşra Karakoyun (Okul Öncesi Öğretmeni), Betül Aydın (Sınıf Öğretmeni), Leyla Kış (İlköğretim Matematik Öğretmeni), Meltem Gökdaş (Fen Bilimleri Öğretmeni), Şeyma Büyükurvay (Psikolojik Danışmanlık Ve Rehberlik), Tarık Aksoy (Türk Dili Ve Edebiyatı Öğretmeni)