2023 yılına dönüp baktığımızda, eğitimin paydaşları olarak hepimizin zorlu bir yıl geçirdiği aşikâr. Bir çok sorunun üst üste geldiği, “çoklu krizleri” bir arada yaşadığımız ve eğitimciler olarak tüm bu sorunların karşısında kendimizi bulduğumuz bir yıl geçirdik. Umutlarla karşıladığımız yeni yıl ve eğitim öğretim yarıyılı, 6 Şubat’ta yaşanan facia ile gölgelendi. Depremden doğrudan etkilenen 11 ilde yaşayanlarımız bu sürecin etkilerini ve zorluklarını derinden ve sürekli yaşarken, dolaylı etkilenen herkesin kalbi ve aklı da hâlen bölgede. Yıl içerisinde derinleşen ekonomik zorluklar, hem bireysel olarak öğretmenleri hem de okullardaki şartlar ve çocuk yoksulluğu üzerinden mesleki olarak tüm eğitim aktörlerini etkiledi. İnsani krizlerle dolu bir yıl oldu 2023. Peki bizler bu ortamda hem bireysel hem mesleki olarak hayatlarımıza nasıl devam edeceğiz?
Öğretmen Ağı olarak 2023, tüm öğretmen ve paydaşlarımızla bu soruyu birbirimize sorduğumuz bir yıl oldu aynı zamanda. Yaptıklarımızın anlamını da yine birbirimizde bulduk. Dayanışmanın gücünü, bir aradalığın kıymetini, yüzümüzü birbirimize dönmenin iyileştiriciliğini, umudu birlikte inşa ettiğimizi yeniden fark ettik. Eleştirel bakışımızla bulunduğumuz yerleri değiştirebileceğimizi, birbirimizin yaratıcılığından ilham alabileceğimizi, kolektif aklımız ve kalbimizle 1+1’den 3 elde edebileceğimizi gördük.
Türkiye’nin 59 şehrinden 720 Değişim Elçisi, 2023 yılında da “#DeğişimÖğretmenle başlar” sözünü gerçekleştirmeyi sürdürdü. 2023’ü buruk duygularla kapatırken, umudumuzu yeniden bulmaya ihtiyaç duyduğumuz, geleceğe ilhamla bakabilmeye çalıştığımız bu günlerde, umarız 2023 hikâyemiz sizlere de ilham olur.
“Yaşamın İnşasında Öğretmen Var” dedik.
6 Şubat günü, Kahramanmaraş merkezli depremlerin haberini alır almaz ilk hareketimiz, bölgedeki Değişim Elçilerimize ulaşmak, emniyetlerinden emin olmak, ihtiyaçlarını listelemek ve bir yandan diğer öğretmenlerimiz, paydaşlarımız ve kurumsal kaynaklarımız üzerinden bu ihtiyaçlara cevap vermeye çalışmak oldu. Yılın geri kalanı boyunca da kulağımızı bölgede tutmayı bir görev edindik.
Acil ve temel yaşam ihtiyaçlarını karşılamaya çalışırken bir yandan da fark ettik ki eğitim sistemi ve eğitimciler olarak bu ölçekte bir sorun karşısında hazır değiliz. Değişim Elçilerinden deprem bölgesinde bulunan öğretmenlerden bir topluluğun inisiyatifiyle Mobil Psikososyal Destek (MobiDes) ekibi oluşturuldu ve deprem sonrası psikolojik destek sağlamak üzere bölgede yer alan çocuk ve yetişkinlerle çalışmalar kurguladılar ve uyguladılar.
Duyduğumuz bir diğer güçlü ihtiyaçlardan biri de bölgedeki çocuklarla çalışma yapacak düzenli bir gönüllü hareketinin sağlanamamasıydı. Buna cevaben, Sivil Toplum için Destek Vakfı (STDV) ve Turkey Mozaik Foundation katkılarıyla, “Yaşamın İnşasında Öğretmen Var” projesini başlattık ve bir gönüllü havuzu oluşturmaya çalıştık. Oluşturduğumuz bu gönüllü havuzu ile bölgede tespit ettiğimiz ihtiyaç alanları doğrultusunda çeşitli hareketlilikler gerçekleştirdik.
Bölgedeki öğretmenlerin güçlenmesi, nefes alacak bir alanlarının olması da çok önemliydi. Bu sebeple, Sabancı Vakfı ana destekleri ve Bank ABC katkılarıyla Hatay’da, “Öğretmen Dayanışma Alanı” ismini verdiğimiz bir mekân hayata geçirdik. Çok yakında açılışını yapacağımız bu alan, bölgedeki çalışmalarımızı koordine edecek, öğretmenler adına değil, öğretmenlerle birlikte planlanan ve düzenlenen çalışmalarla, bölgedeki öğretmenlere destek sunacak.
Eğitimin farklı sorunlarını mesele edindik.
Her ne kadar odağımızın çoğu deprem bölgesinde olsa da 2023 içerisinde eğitimin farklı alanlarında süren çalışmalarımız da devam ediyor. Bu alanlardaki çalışmalarımız hâliyle, deprem sonrasında evrilse de yine eğitimde karşılaştığımız farklı sorunlara çözüm önerileri olarak geliştirildiler.
2023 içinde çalıştığımız bir konu da Papuduk çocuk kitapları etrafında kurgulanan “Eğitimciler için Uygulama Rehberi” oldu. Çocukların hayvan haklarına ve ekoloji meselesine ilişkin eleştirel bir bakış açısı kazanmaları amacıyla hazırlanan bu yayın, öğretmenler ve çocuklar ile etkinlik yapan diğer yetişkinlere çalışmalarında destek olacak ek bir kaynak görevi üstleniyor. 24 Kasım’da yayınlanan bu rehbere ve Papuduk çocuk kitaplarına buradaki bağlantı üzerinden erişebilirsiniz.
Yaratıcı ve eleştirel düşünmeyi sürdürdük
Mayıs ayında, Borusan Kocabıyık Vakfı katkılarıyla, Yaratıcı Problem Çözme Programı eğiticileriyle bir araya gelerek yılı ve çalışmalarımızı birlikte planladık. Sene içerisinde farklı çaplarda farklı yerlerde Yaratıcı Problem Çözme’ye dair etkinlikler gerçekleştirdik. Ekim ayında ise İzmir’de hem çocukları hem de öğretmenleri aynı masalarda bir araya getiren çocuk katılımı odaklı bir YPÇ Programı, Bir Arada Yaşarız Eğitim ve Toplumsal Araştırmalar Vakfı (BAYETAV) destekleri ile gerçekleştirildi. Bu programın çıktılarını 2024 Şubat ayında Öğretmen Ağı Çözüm Merkezi’nde bulabilirsiniz.
23 Aralık’ta İstanbul Bilgi Üniversitesi Sosyoloji ve Eğitim Çalışmaları Merkezi (SEÇBİR) işbirliğinde, Krizler Çağında Eğitimde Eleştirel ve Umutlu Düşünme buluşmasını gerçekleştirdik. Eğitimi de yakından etkileyen, iklim krizi, pandemi, siyasal ve ekonomik krizler, artan göçler, buna eşlik eden ırkçılık, yabancı düşmanlığı ve ayrımcılık, savaşlar, yaygın dezenformasyon gibi sorunlarda eleştirel ve umutlu düşünme becerilerinin gerekliliğini konuştuk.
Adhokratik Topluluklarda güç bulduk
Öğretmen Ağı’nda, öğretmenlerin birlikte üretmesine ve eğitimin farklı sorunlarına çözümler üretmesine alan açan Adhokratik Topluluklar, bu sene de artarak devam etti. 2023 yılında Değişim Elçileri, toplam 16 adhokratik toplulukta, kapsayıcı ve eşitlikçi sınıfların inşası, çocukluk sosyolojisi, matematik öğretimi, oyunlaştırma yöntemleri, ekoloji ve iklim krizi, yaratıcı yazma ve okuma, cinsiyet eşitliği, öğretmenin iyi olma hâli gibi pek çok temada, farklı şehirlerden Değişim Elçileri ile bir araya gelerek bilgi ve deneyimlerini paylaştılar, kolektif öğrenme süreçleri tasarladılar. Topluluktaki tema-içerik çeşitliliği ve kolektif çalışma pratiklerinden gelen dayanışma kültürü, bütün yıl topluluk aktivitelerine eşlik etti.
Yaz Buluşması’nda “yüzümüzü birbirimize döndük”
2023 Değişim Elçileri Yaz Buluşması, 4-6 Ağustos 2023 tarihlerinde 195 Değişim Elçisi ve 12 paydaşın katılımıyla Özyeğin Üniversitesi’nde gerçekleştirildi. Üç gün süren buluşmanın teması “Dayanışma” ve ana sözü “Yüzümüzü Birbirimize Dönüyoruz” oldu. Buluşmada Değişim Elçileri ve Kolaylaştırıcı Ekip’in atölyeleri, forum, sanatsal etkinlikler, takas pazarı ve dayanışma kütüphanesi yer aldı. Kaan Sekban’ı ağırladığımız Yaz Buluşmasında hem 2023 yılını ve dayanışma temasını konuştuk hem de yeni eğitim-öğretim dönemini planladık.
“Birlikte yaratıcıyız, #YaratıcılıklaBirlikteyiz.” diyen herkesle bir araya geldik
Yaratıcı Özgüven Festivali, her gün karşılaştığı problemlere yaratıcı çözümler geliştiren öğretmenlerin cesaretinden aldığı ilhamla bu yıl 3. kez gerçekleşti. 30 Eylül 2023’te tarihinde İstanbul Zorlu PSM Sky Lounge’da Mehmet Zorlu Vakfı’nın ana partnerliğinde “Birlikte yaratıcıyız, #YaratıcılıklaBirlikteyiz” diyen herkesle bir araya geldik. Birlikteliğimizden aldığımız gücü ve yaratıcılığımızı dayanışma ile kutladık. 2024’e girerken yaratıcılık kaslarını esnetmek için festival nasıl geçmiş bir göz atıp hatırlamak isteyebilirsiniz.
2024’e merhaba derken,
2023’ü kapatırken akıllarımızda büyük bir soru: Peki, bizler bu ortamda hem bireysel hem mesleki olarak hayatlarımıza nasıl devam edeceğiz? Bu soruya cevabımızı 2023 yılı verdi bizler için. Devam edebilmenin ancak dayanışmayla ve bir aradalıkla mümkün olduğunu düşünüyoruz. Birbirimizden ilham almaya, deneyimlerimizden öğrenmeye, yorulana destek çıkmaya; ezcümle kaybetmeye yüz tuttuğumuz umudu yeniden birlikte inşa etmeyi sürdürmeyi umuyoruz.
Dayanışmamızı güçlendirdiğimiz bir 2024 yılı dileğiyle.
Öğretmen Ağı Genel Koordinatörü