Öğretmen Ağı Kolaylaştırıcı Ekip’ten Dijital Kolaylaştırıcılık Rehberi I: Dijital Kolaylaştırıcılık Nedir?

Yazarlar: Günalp Turan, Irmak Akıncı Canbaz, Zeynep Hancı

Öğretmen Ağı’na bir şekilde temas ettiyseniz, Irmak, Günalp ya da Zeynep ismini kesin bir şekilde duymuşsunuzdur. Ağ Etkileşim Ekibi olarak, Ağ’ın kendi içinde ve dışındaki tüm etkileşimlerini sağlayan, öğretmenin mesleki ve kişisel güçlenme alanı olan paylaşım ve işbirliği süreçlerini kolaylaştıran bir ekibiz. Dolayısıyla sürekli sahada, Ağ’ı merak eden, Ağ ile ilişkilenen öğretmenlerle ve farklı disiplinlerden birçok kişi ve kurumla birebir temas ediyoruz. Çok severek yaptığımız, çok öğrendiğimiz bu işle ilgili bu yazıyı kaleme alarak, Ağ neler yapar, nasıl yapar, dönüşen ihtiyaçlara nasıl yanıt verir; biraz paylaşmak istedik.

Öğretmenin mesleki ve kişisel güçlenmesi denildiğinde, bu güçlenme kavramının ne kadar geniş bir alanı kapsadığını bir an durup düşünelim. Öğretmenlik mesleği, değiştirici, dönüştürücü, yaratıcı gücü sınırsız artabilecek, arttığında önemli bir görünür etki bırakan da bir meslek. Doğası itibariyle, entelektüel ve sosyo-duygusal donanım ihtiyacı oldukça yüksek bir meslek. Bu ihtiyaçlar günden güne, toplumun da içinden geçtiği her türlü dönüşümden etkilenerek gelişiyor ve dönüşüyor. Bir Ağ Olmak, tam da bu sebeple bu ihtiyaçlara hızlı yanıt verebilmesi için önem arz ediyor: esnek, dönüşmeye, gelişmeye açık ve teşvik edici, ihtiyaç odaklı bir yapı.

Peki, Öğretmen Ağı, bu içinden geçtiğimiz pandemi sürecinin eğitimi karşı karşıya bıraktığı en önemli mücadele olan dijitalleşme ihtiyacına nasıl karşılık verdi? Biraz bunu açmak ve Dijital Bir Ağ Örme deneyimimizden bahsetmek isteriz.

Dijital Kolaylaştırıcılık

21. Yüzyılın en önemli becerilerinden biri de kolaylaştırıcılık. Uzaktan eğitimin ve dijitalleşmenin hayatımızın bir parçası olduğu ve yeni fırsatlara kapı açtığı bu dönemde dijital kolaylaştırıcılık kavramı da dünyamıza girdi. Dijital kolaylaştırıcılık, katılımcıların soru sorarak, yeni metotlar keşfederek ve “hata yapmaktan korkmayarak” birlikte çalışabildikleri hiyerarşisiz ve güvenli bir ortam oluşturmamızı sağlayan bir beceri.

Ağ Etkileşim Ekibi ve Değişim Elçileri olarak dijital ortamlarda edindiğimiz deneyimlerimizden topladığımız dijital kolaylaştırıcılık ipuçlarını, dijital moderasyon becerilerini ve en sık kullandığımız dijital araçları paylaştığımız atölyeler ve buluşmalar gerçekleştirdik.

Dijital Kolaylaştırıcılık ipuçları derken neleri kastediyoruz?

• Dijital Özgüven: “Yaratıcı Özgüven” kavramı üzerine Öğretmen Ağı olarak uzun yıllardır çalışıyoruz. Bu kavram, yaratıcılığımıza, dünyada bir şeyleri değiştirebileceğimize, problemleri çözebileceğimize inanmak anlamına geliyor. Bu kavramdan da yola çıkarak uzaktan eğitim sürecinde gözlemlediğimiz ve üzerinde daha çok durmak istediğimiz “Dijital Özgüven” kavramını da literatürümüze kattık. Öğretmen Ağı olarak “Dijital Özgüven” kavramını, dijital ortamlarda da değişim yaratabileceğimize, dijital araçlara dair “yapabilirim hissi”ni artırabileceğimize, yaratıcı olabileceğimize olan özgüvenimiz olarak tanımlıyoruz. Dijital Kolaylaştırıcılığın temeline de; herhangi bir dijital atölyeye başlarken, farklı bir dijital aracı keşfederken dijital özgüvenimizi yüksek tutarak kendimize ve becerilerimize güvenerek başlamayı koyuyoruz. Hangi meslekte, branşta, kademede, deneyim yılında olursak olalım, inanıyoruz ki dijitalde de bir şeyleri başarabiliriz, değiştirebiliriz, yaratıcı olabiliriz!
• Hedef Kitleyi Tanımak: Dijital süreçlerde, katılımcıları tanımak, dijital okur yazarlıklarını seviyelerini gözetmek dijital ortamlarda da kapsayıcılığı sağlamak adına önemli. Hedef kitleyi tanıdığımızda, kullanılacak araç seçiminde farklılıklara gidebilir, katılımcıları yeni araçlara dair bilgilendirebilir, hazır bulunuşluklarını eşit düzeye getirebilir ve erişilebilirliği de sağlayabiliriz.
• Sadelik ve basitlik: Bazı dijital araçlar her ne kadar zengin içeriklere ve imkanlara sahip olsa da çoğunlukla en doğru araç en sade ve kullanımı kolay araç oluyor. Dijital kolaylaştırıcılık süreçlerinde katılımcıların en kolay erişebileceği, en rahat kullanabileceği sade araçları seçmeye özen gösteriyoruz.
• Katılımcı merkezlilik: Dijital ortamlarda, öğrencilerin, öğretmenlerin, veya herhangi bir katılımcının olabildiğince aktif olabileceği, kısıtlanmış hissetmeyeceği, sorular sorarak veya yorumlar yaparak etkileşimde bulunabileceği alanlar yaratmak konunun daha verimli işlenmesini ve hiyerarşisiz güvenli bir ortam yaratmayı sağlıyor. Katılımcının süreçteki ihtiyacına göre araçların, egzersizlerin, oyunların, sürenin, tanıtımların, hatırlatmaların ve molaların da şekillenmesi gerekiyor.
• Süreci eğlenceli kılma: Dijital ortamlar söz konusu olduğunda en çok aradığımız duygulardan biri de eğlenmek. Atölyeye başlarken;
  -Müzikle enerjiyi artırmak,
  -Dijitale taşınabilecek kısa tanışma ve kaynaşma oyunları oynamak,
  -Küçük egzersizlerle paylaşımlar yapmak,
  -Konuya dair giriş soruları sormak, tüm süreci daha eğlenceli kılabiliyor.

Dijital ortamlarda edindiğimiz deneyimlerimizden topladığımız dijital kolaylaştırıcılık ipuçlarını, dijital moderasyon becerilerini ve en sık kullandığımız dijital araçları nasıl kullandığımıza dair örnekleri yazı dizimizin sonraki bölümlerinde sizlerle paylaşmaya devam edeceğiz. Bizi takip etmeye devam edin. :)