Problem Neydi?

Öğrenci merkezli eğitimin temelinde soru sormaya alan açmak yer alıyor; çünkü soru sormak önyargıları kırmak, deneyim kazanmak, kendini ifade etmek, dünyayı anlamlandırmak ve temas etmek için bir araç. Çocuklar, küçük yaştan itibaren merak duygusuyla birlikte soru sormaya başlıyor; fakat yaşları ilerledikçe merak duyguları devam etse de soru sormayı bırakıyorlar. Peki, “Çocuklar neden soru sormaktan vazgeçiyor?” ve “Okullarda soru soran ve sorgulayan bireylerin yetişmesini nasıl sağlayabiliriz?’’

Çözüm

Tasarım Odaklı Düşünme metodolojisini uygulandığı problem çözme sürecinde; öğrenciler, öğretmenler ve veliler ile yapılan bireysel görüşmelerin sonucunda birçok çocuğun ebeveynlerine ve öğretmenlerine sorular yönelttiğini fakat bu soruların dikkate alınmadıkları veya cevaplanmadıkları görüldü. "Çok saçma!’", "Şimdi sırası mı bu sorunun?’", "Gereksiz bir soru." gibi ifadeler kullanıldıkça, çocukların soru sormaya yönelik öz güvenlerinin zedelendiği gözlemlendi.

Öğrencilerin sorgulayabilmeleri için soru sormalarının önemli olduğunu, bunun için yargılanmadıkları güvenilir bir ortamın sağlanması gerektiğini ve güven duygusunun olduğu bir ortamda öğrencilerin daha çok soru sorduğu verileri elde edildi. Öğrencilerin neleri merak ettiklerini anlamak ve soru sormaya teşvik etmek için soru yeleği, soru balonları, soru parkı olmak üzere çeşitli oyunlar geliştirildi ve bu yöntemle öğrencilerden çeşitli sorular toplandı.

Soru toplama sürecinde, öğrencilerin istediklerini hangi tür sorularla öğrenebilecekleri, soru çeşitleri konularında bilgi eksiklikleri olduğu, açık uçlu ve duygu ve düşüncelere ulaşabilecekleri soruları sormakta zorluk çektikleri gözlemlendi.

Soru sorma sürecindeki eksikliklerini gidermek için öğrencilere, iki oturumluk "Soru Nedir? Atölyesi" hazırlandı. Hazırlanan atölye çalışması, farklı sınıf seviyelerindeki öğrencilere uygulandı. İlk oturumda, "soru" kavramı ve tanımı sınıfça tartışmaya açıldı. İkinci oturumda ise soru çeşitleri üzerine öğrencilerin de aktif olarak katıldığı bir etkinlik gerçekleştirildi.

Etkisi

Atölye çalışması ve soru toplama etkinlikleri sonrasında, velilerden "Çocuğum evde sürekli soru soruyor.", "Etrafındaki her şeyi merak ediyor." gibi geri bildirimler alındı. Çözüm geliştirme sürecinde öğrencilerden soru toplamaya devam ederken, sordukları sorulara cevap almanın ve ciddiye alınmanın, onları daha fazla soru sormaya yönlendirdiği fark edildi. Bunun yanı sıra öğrenciler sorgulama ile soru çeşitleri arasındaki ilişkiyi kavrayarak amacına ilişkin soru sormanın önemini deneyimlediler.

Bu çözüm; 15. Eğitimde İyi Örnekler Konferansı'nda  Öğretmen Ağı özel oturumunda kendine yer bulan çalışmalardan bir tanesidir.

Çözüm Okullarda Nasıl Uygulanır?

Çözüm, her branştan öğretmenden tarafından tüm kademelerde uygulanabilir. Çözüm, okulun koşulları, müfredat ya da öğrencilerin ihtiyaçları gözetilerek, uygulanacak eğitim ortamına uyarlanabilir. Uygulama sürecinde Yaratıcı Problem Çözme becerisi ve Tasarım Odaklı Düşünme (TOD) metodolojisi ile ilgili ihtiyaç duyulan bilgilere, www.yaraticiproblemcozme.org adresinden ulaşılabilir. Her çözüm, uygulanıp farklı öğrencilerle buluştukça gelişmeye ve zenginleşmeye açıktır. Çözümü uygulama sürecinde edindiğiniz deneyimleri ve çözümün gelişmeye açık yönlerine dair önerilerinizi info@ogretmenagi.org adresine gönderebilirsiniz. Çözümle ilgili sosyal medya paylaşımlarınızda #DeğişimOkulda hashtagini kullanarak ve Öğretmen Ağı hesabını etiketleyerek, çözümün yaygınlaşmasına katkı sunabilirsiniz. Öğretmen Ağı Yaratıcı Problem Çözme Programı ile ilgili güncel gelişmelerin paylaşıldığı Facebook Grubu'na buraya tıklayarak üye olabilirsiniz. 

Etkinliği Geliştirenler

Mahmut Bektaş (Rehber Öğretmen), Nurten Mutlu Pehlivan (Fen ve Teknoloji Öğretmeni), Sündüz Yorgancılar (Sınıf Öğretmeni), Yıldız Paldar (Sınıf Öğretmeni)