Uzaktan eğitim sürecinde Türkiye’deki 1 milyon öğretmenin, hem değişen koşullara hızlıca uyum sağlaması hem de eğitimin diğer paydaşlarını bu sürece adapte etmesi bekleniyor. Öğretmenlerin deneyimleri, eğitimin arka planına dair neler söylüyor?

Örgün eğitime ara verilmesi dünya genelinde 63 milyon öğretmeni doğrudan etkiledi.

14 Nisan 2020 itibarıyla, 192 ülkede ilköğretim ve ortaöğretim kademelerindeki okulların kapatılmasından etkilenen öğretmen sayısı 63 milyona ulaştı. Koşulların değişmesiyle birlikte, öğretmenlere yönelik beklentiler ve öğretmen ihtiyaçları da değişiklik gösteriyor. Öğretmenlerin uzaktan eğitim deneyimlerini, çalıştıkları kademe ve branşlar, dijital okuryazarlık seviyeleri, öğrencilerin sosyo-ekonomik koşulları gibi pek çok faktör şekillendiriyor. 

Öğretmenler desteğe, meslektaşları ve okul idarecileriyle iletişim halinde olmaya ihtiyaç duyuyor. Meslektaşlarının bu süreçte geliştirdiği çözüm ve stratejileri öğrenmek, öğretmenlerin ihtiyaçlarına yanıt veriyor ve onları güçlendiriyor. ERG Politika Analisti Yeliz Düşkün’ün öğretmenlerin ihtiyaçlarının koronavirüs koşullarından nasıl etkilendiğini ele alan “Koronavirüs Koşullarında Öğretmenlik” başlıklı yazısını burada okuyabilirsiniz.

Öğretmenin çocuğun başarısı ve iyi olma hali üzerindeki etkisi göz ardı edilemez. 

Koronavirüs salgını nedeniyle örgün eğitime ara verilmesi ve uzaktan eğitime hızlı bir geçiş yapılması, herkes gibi öğretmenlerin de yeni karşı karşıya kaldığı bir durumdu. Öğretmenler bir yandan rol ve sorumluluklarını bu yeni dönemin koşullarına adapte ederken, bir yandan da öğrencileri ve velileri uzaktan eğitim sürecine hazırladı. Uzaktan eğitim süreci, öğretmenlerin eğitim sistemindeki dönüştürücü gücünün ve kilit rolünün bir kez daha fark edilmesini sağladı. Ne var ki, öğretmenler, mesleklerine duyulan saygı ve değerin azaldığını düşünüyor, kendilerini itibarsız hissediyor. ERG, ATÖLYE ile işbirliği ve Vehbi Koç Vakfı’nın desteğiyle Eylül 2014 - Nisan 2015 arasında yürütülen Öğretmen Araştırması, mesleki itibarın öğretmenler için ana problemlerden biri olduğunu ortaya koyuyor. 

TALIS verileri, öğretmenliğin meslek itibarının düşük olduğunu doğruluyor.

Türkiye’de uzaktan eğitimin başladığı gün olan 23 Mart 2020 tarihinde, öğretmenlerin mesleklerine atfedilen değere, iyi olma hallerine, stres düzeylerine ve çalışma koşullarından memnuniyetlerine ilişkin bulguları içeren Uluslararası Öğretme ve Öğrenme Araştırması (TALIS) raporu yayımlandı. OECD tarafından yürütülen, 48 ülke ve ekonominin katıldığı TALIS 2018 raporunun bulguları, Türkiye’de meslektaşlar arasında işbirliğinin yüksek olmadığını söylüyor. 

Türkiye’deki ortaokul öğretmenlerinin %55,7’si hiçbir zaman başka öğretmenlerin sınıflarını gözlemleyerek onlara geribildirim vermediğini, %16,6’sı ise öğretim materyallerini meslektaşlarıyla paylaşmadığını belirtiyor. Bu veriler bağlamında Türkiye, meslektaşlar arası işbirliği görece düşük ülkeler arasında yer alıyor. Ayrıca:

• Türkiye’deki ortaokul öğretmenlerinin yalnızca %26,0’ı öğretmenlik mesleğine toplumda değer verildiğini düşünüyor. 
• Türkiye’de ortaokul öğretmenlerinin bulundukları kurumda görev yapma süreleri ortalama 3,9 yıl. Bu, TALIS 2018 kapsamında değerlendirme yapılan 48 ülke ve bölge içindeki en düşük süre.
• Türkiye’deki ortaokul öğretmenlerinin %74,5’i, yeniden karar verebilecek olsa, yine öğretmen olmayı seçeceğini belirtiyor; %16,1’i ise öğretmen olduğuna pişman olduğunu belirtiyor.

Türkiye’de 1 milyondan fazla öğretmen var. Yani, her 60 kişiden 1’i öğretmen.

Öğretmenler, en kalabalık meslek gruplarından birini oluşturuyor. TALIS, mesleki ağlara katılmayı, yenilikçi bir mesleki gelişim türü olarak vurguluyor. TALIS’e göre, bu tür bir mesleki gelişim seçeneği, öğretmenlerin deneyimlerini paylaşabilecekleri bir dayanışma ortamı yaratıyor ve eğitim yöntemlerini geliştirmelerini destekliyor. “Burası Tamamen Bizim” Öğretmenin Özne Olma Hali, Mesleki Öğrenme Toplulukları ve Öğretmen Ağı Örneği” başlıklı rapor, Mesleki öğrenme topluluklarının öğretmenlerin güçlenmesine etkisini araştırıyor. Raporu okumak için tıklayın. 

Ekim 2018’de Millî Eğitim Bakanlığı’nın yayımladığı “2023 Eğitim Vizyonu” da, eğitimin ana aktörü olarak öğretmenleri işaret ediyor. Belgede, öğretmen yetiştirme, mesleki gelişim ve Öğretmenlik Meslek Kanunu’nun çıkarılması gibi öğretmenleri doğrudan ilgilendiren alanlarla ilgili hedefler olduğu gibi; başarısı “ana aktör” olarak öğretmene bağlı olan pek çok başka hedef yer alıyor. Örneğin, öğretim programlarının ve yöntemlerinin çocukların gereksinimlerine göre kurgulanmasında, öğretmenin etkin rol almasını gerekli kılıyor.  Eğitim İzleme Raporu 2019’un Öğretmenler dosyasını burada inceleyebilirsiniz.

Sivil Toplum Neler Yapıyor? 

Eğlenceli Bilim, okullar açılana kadar her hafta salı ve cuma 16:00’da Instagram canlı yayınında “Eğlenceli Bilim ile Evde Bilim” serisiyle deneyler yaparak, çocuklara bilimin heyecanlı dünyasını keşfetmesini sağlıyor. Şimdiye dek yapılan canlı yayınları, Eğlenceli Bilim’in Instagram IGTV ve YouTube hesabından izleyebilirsiniz.

Öğrenme Tasarımları, Muğla'da çalışan öğretmenler için "Çevrimiçi Öğrenme ve Oyun Maratonu: Gameathon" düzenledi. 15 Nisan'da başlayan Gameathon, 6 farklı konu başlığına odaklanıyor. 

Çocuk hakları alanında çalışan Ceren Suntekin, Gözde Durmuş ve Melda Akbaş çocukların da evdeki zamanını sürekli yetişkinlerle geçirmek zorunda olduğunu hatırlatarak, "Az Malzemeyle Sıkıntıyla Baş Etme Etkinlikleri Kitapçığı" hazırladı. Sosyo ekonomik açıdan dezavantajlı bölgelerde yaşayan çocuklar için hazırlanan kitapçığa buradan ulaşabilirsiniz. 

TEMA Vakfı, öğretmenler için hazırladığı Sıfır Atık Eğitim Portalı ile tüm seviyelere yönelik etkinlikler, sunumlar, posterler, çalışma kâğıtları, proje önerileri ve dijital oyunlar gibi birçok eğitim içeriği ve materyali paylaşıyor. Öğretmenler portalda yer alan etkinlik önerilerini inceleyerek uzaktan eğitim programlarında yer verebilir, öğrencileri ile eş zamanlı olarak oyunları oynayabilir. Ayrıca YouTube kanalında ve IGTV’de paylaştıkları animasyon filmleri de izleyebilirsiniz.

Twin Bilim ekibi, 6 - 13 yaş çocukları için normalde ücretli ve fiziksel olarak sunduğu STEM, robotik ve kodlama eğitimlerini, bu döneme özel ücretsiz olarak tüm çocuklara açtı. Her gün 16:00’da yayınlanan eğitimleri, instagramdan takip edebilirsiniz: https://instagram.com/twinbilim/

Aynı zamanda, Twin Bilim’in kurucu ortağı Asude Altıntaş, danışma kurulu üyeleri Harvard & MIT Prof. Mehmet Toner’le içinde bulunduğumuz süreç ve eğitim üzerine canlı yayın yapıyor. İzlemek için tıklayın.

Çocuk Hakları Merkezi, “Covid-19 ile Savaşan Çocuklar!” için “Benim Kahramanım Sensin” başlıklı bir sesli kitap yayınladı. Sesli kitabı buradan dinleyebilirsiniz.